Święto Trzeciego Maja na starych zdjęciach. Nie zawsze można było je obchodzić

Składanie kwiatów pod pomnikami, salwy honorowe, przemówienia a potem pikniki, pokazy sprzętu wojskowego a nawet odtańczenie poloneza. Tak obecnie obchodzimy Święto Trzeciego Maja. Przed laty wyglądało to zupełnie inaczej. Można się o tym przekonać, patrząc na zdjęcie z zasobów Narodowego Archiwum Państwowego. Wybraliśmy fotografie wykonane przed wybuchem II wojny światowej. Na nich właśnie widać, że były to parady i pochody. Wszystko oczywiście w asyście wojska. 

Święto Trzeciego Maja

Nikomu nie trzeba przypominać, że 3 maja czcimy uchwalenie Konstytucji 3 Maja 1791 r. Dziś istnienie konstytucji jest dla nas oczywiste, ale wówczas był to pierwszy taki dokument w Europie i drugi (po USA) na świecie.

Nie zawsze mogliśmy świętować ten dzień. Podczas rozbiorów Polacy próbowali pamiętać o tej rocznicy i dać temu wyraz na ulicach. To oznaczało represje, ale w latach walki o niepodległość polska pamięć o Konstytucji przetrwała, masowe demonstracje w 100. i 125. rocznicę jej uchwalenia przypominały o utraconej państwowości.

- Po odzyskaniu niepodległości uroczyste obchody organizowały władze państwowe i samorządowe. Brali w nich udział m.in. wojskowi, duchowni i członkowie stowarzyszeń. Jednocześnie stosunek do Święta podzielił partie polityczne. Wobec odrzucenia przez Sejm wniosku socjalistów o wprowadzenie dnia wolnego podczas tradycyjnego święta robotniczego 1 maja, odmawiali oni uznawania Święta Narodowego. Tuż przed wybuchem II wojny światowej trzeciomajowe obchody były z kolei okazją do zamanifestowania ofiarności społeczeństwa na rzecz siły zbrojnej państwa – podaje Archiwum Państwowe w Łodzi.

Z kolei po wojnie nowe władze stopniowo marginalizowały święto. Promowały za to Święto Pracy 1 maja i Dzień Zwycięstwa 9 maja. W końcu 3 maja przestał był oficjalnie świętem. - Niepokój władzy budziły motywy patriotyczne, które przetrwały podczas trzeciomajowych uroczystości kościelnych. Rządzący ograniczali znaczenie Święta do organizowanych w tym terminie "Dni Oświaty", czy "Dnia Stronnictwa Demokratycznego" – dodaje archiwum.

Sytuacja zaczęła się zmieniać w latach 80. XX w., kiedy do tradycji świętowania nawiązał ruch społeczny Solidarność. 

Finalnie święto wróciło do kalendarza oficjalnych rocznic po 1989 r., a rok później Sejm ustanowił w dniu 3 maja Święto Narodowe.